Napięciowy ból głowy – przyczyny, objawy i leczenie

Ból głowy ma różne przyczyny. Klasyfikacja bólów głowy dzieli dolegliwości bólowe w obrębie głowy na pierwotne i wtórne. Pierwotne bóle głowy, inaczej samoistne bóle głowy, nie mają podłoża chorobowego. Wtórne bóle głowy to objaw związany z przebiegiem różnych chorób np. chorób infekcyjnych, neurologicznych oraz chorób kręgosłupa.

Co nazywamy napięciowym bólem głowy? Podstawowe informacje

Napięciowy ból głowy, inaczej naczynioruchowy ból głowy lub nerwoból głowy, nie jest chorobą. To objaw, który pojawia się na skutek oddziaływania na organizm różnych czynników np. stresu, nadmiaru kofeiny, głodu oraz zmęczenia. Napięciowe bóle głowy częściej występują u kobiet. Zwykle pojawiają się po ukończeniu 35. roku życia, jednak mogą również występować wcześniej np. u osób, które żyją w przewlekłym stresie. Napięciowy ból głowy to jeden z najczęściej diagnozowanych pierwotnych bólów głowy o umiarkowanym nasileniu.

Napięciowe bóle głowy mogą występować epizodycznie lub przewlekle i są wywoływane m.in. przez napięcie emocjonalne. Warto pamiętać, że każdy ból głowy należy skonsultować z lekarzem. W przypadku bólów głowy o dużym nasileniu oraz przewlekłych bólów głowy niezbędne jest wykonanie badań, które pozwolą sprawdzić, czy dolegliwości nie są związane z nieprawidłowościami np. w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Najprościej określić napięciowy ból głowy jako niewyróżniający się niczym szczególnym „zwyczajny” ból głowy. Jego ataki trwają od kilkudziesięciu minut do nawet kilku dni.

Przyczyny napięciowego bólu głowy

Najczęstsze przyczyny napięciowego bólu głowy to m.in.:

• stres,
• napięcie emocjonalne,
• zbyt długie przerwy pomiędzy posiłkami,
• odwodnienie organizmu,
• nadużywanie kofeiny,
• wczesne wstawanie.

Napięciowy ból głowy może również wywołać np. praca przy komputerze. Charakter typowy dla napięciowego bólu głowy mają także dolegliwości bólowe w obrębie głowy, które pojawiają się po spożyciu dużej ilości alkoholu, intensywnym wysiłku fizycznym i mają związek ze zmianami pogody.

Ból napięciowy nie zawsze wymaga leczenia farmakologicznego. Jeżeli ma np. związek z odwodnieniem, to wystarczy uzupełnić poziom płynów w organizmie, aby uciążliwe dolegliwości minęły. Podobnie jest w przypadku napięciowego bólu głowy z głodu – spożycie posiłku powoduje stopniowe ustępowanie dolegliwości bólowych.

Szacuje się, że na napięciowe bóle głowy cierpi nawet 20-40 proc. osób dorosłych. Bezpośrednią przyczyną napięciowego bólu głowy jest nadmierne napięcie mięśniowe w obrębie szyi, karku oraz barków.

Ryzyko częstego występowania napięciowego bólu głowy zwiększają m.in.:

• zaburzenia lękowe,
• życie w ciągłym biegu,
• wady postawy,
• nieprawidłowa postawa podczas pracy (nadmierne obciążenie m.in. mięśni pleców),
• brak aktywności fizycznej,
• nieleczone wady wzroku,
• przebywanie w dusznych pomieszczeniach.

Napięciowy ból głowy częściej pojawia się u osób ze zwiększoną wrażliwością na ból oraz u osób z predyspozycjami genetycznymi.

Napięciowy ból głowy – objawy

Napięciowy ból głowy to ból, który:

• występuje obustronnie i obejmuje całą głowę lub koncentruje się w okolicy skroni,
• najczęściej ma charakter uciskowy, rzadziej rozpierający.

Napięciowemu bólowi głowy mogą towarzyszyć inne objawy i dolegliwości np. światłowstręt (fotofobia) i nadwrażliwość na dźwięki (fonofobia). Przy czym współwystępowanie obu tych objawów jednocześnie wyklucza rozpoznanie napięciowych bólów głowy.
Często ból głowy rozpoczyna się w okolicy karku, stopniowo obejmując całą głowę i zwiększając swoje nasilenie. Napięciowy ból głowy zmniejsza się pod wpływem aktywności fizycznej. Warto zaznaczyć, że w czasie tego bólu nie występują takie objawy jak nudności i wymioty (wyjątkiem są przewlekłe napięciowe bóle głowy, w przebiegu których możliwe jest pojawiają się łagodnych nudności).

Napięciowe bóle głowy a migrena

Migrena i napięciowy ból głowy różnią się pod względem rodzaju dolegliwości, stopnia ich nasilenia, lokalizacji i objawów, które poprzedzają ból głowy lub mu towarzyszą.

Migrenowe bóle głowy mają charakter pulsujący i obejmują część głowy (ból głowy jednostronny). W przypadku migreny pojawia się silny ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie. W przeciwieństwie do migrenowego bólu głowy, ból napięciowy nie powoduje nudności, wymiotów, zawrotów głowy i nie towarzyszą mu rozbłyski światła w polu widzenia. Co więcej, migrena uniemożliwia aktywność fizyczną (migrenowy ból głowy nasila się podczas aktywności fizycznej).

Należy pamiętać, że bóle głowy, których obraz kliniczny jest podobny do bólu napięciowego, mogą również wywoływać różne schorzenia np. nadciśnienie tętnicze, zapalenie zatok lub schorzenia ośrodkowego układu nerwowego, dlatego każdy ból głowy, który nawraca lub występuje przewlekle oraz powoduje niepokojące objawy np. nudności, wymioty i zawroty głowy, musi zostać skonsultowany z lekarzem.

Leczenie napięciowego bólu głowy

Leczenie napięciowego bólu głowy nie uwzględnia jedynie przyjmowania środków przeciwbólowych. Bardzo ważna jest modyfikacja stylu życia, zadbanie o odpowiednią ilość snu, prawidłowe odżywianie i nawodnienie organizmu oraz redukcja stresu, a także innych czynników, które wywołują bóle głowy. Zanim zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, pacjenci powinni zostać poddani badaniom, które pozwolą wykluczyć chorobowe podłoże dolegliwości bólowych. Zarówno w przypadku pojawiającego się sporadycznie, jak i przewlekłego napięciowego bólu głowy nie występują nieprawidłowości w wynikach badań. Przewlekłe bóle głowy zawsze wymagają odpowiedniego leczenia.

Domowe sposoby na napięciowy ból głowy

Zanim sięgniemy po lek przeciwbólowy, warto spróbować poradzić sobie z bólem głowy domowymi sposobami. Przy napięciowym bólu głowy ulgę może przynieść m.in.:

• wypicie 2-3 szklanek wody – nawadniać organizm należy stopniowo, wypijając po kilka łyków wody co kilkanaście minut,
• spożycie właściwie zbilansowanego posiłku,
• rozluźnienie mięśni szyi, karku i barków za pomocą masażu lub ciepłego okładu,
• dotlenienie organizmu.

Ulgę przynoszą również np. techniki relaksacyjne.

Jeżeli powyższe sposoby na ból okolicy głowy nie pomogą, to możemy przyjąć lek przeciwbólowy, który zawiera w swoim składzie np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen lub paracetamol. Nie należy łączyć różnych leków przeciwbólowych oraz przekraczać dawki zalecanej przez producenta leku. Brak poprawy po przyjęciu leku przeciwbólowego, nasilanie się dolegliwości bólowych oraz pojawienie się dodatkowych objawów, powinno skłonić do wizyty u lekarza.

Źródła:

• A. Stępień, Bóle głowy – diagnostyka i leczenie, Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2004
• A. Stępień, Bóle głowy Patofizjologia – diagnostyka – leczenie, Medical Tribune Polska, Warszawa, 2017
• I. Domitrz, W. Kozubski, Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w bólach głowy typu napięciowego, Polski Przegląd Neurologiczny, t. 15, s. 19-21, 2019
• M. Siemiński, Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej, nr 11(6), s. 255-262, 2017